INTERVIEW Leveringszekerheid in onzekere tijden

Britta: “Feit is dat we ruim voldoende opslagcapaciteit hebben, in Duitsland, Nederland en in Europa als geheel. In Nederland kunnen we meer gas opslaan dan we nodig hebben. Dat is goed geregeld. Maar dan moeten de opslagen wel gevuld worden. Daar hebben we als Gasunie verder geen echte invloed op. Het vullen en leeghalen gebeurt door de partijen die gas in- en verkopen.” Matthias: “Opslagen worden geleegd als de vraag en daarmee de gasprijs hoog is. Dat gebeurt elk jaar: de opslagen worden in de zomer door marktpartijen gevuld met goedkoop gas en later weer geleegd als de vraag stijgt. Maar de afgelopen zomer werden sommige opslagen amper gevuld.”  

Britta: “De leveringszekerheid is in Nederland vooral een taak van de energieleveranciers. Zij hebben de plicht om genoeg gas voor hun klanten te hebben. GTS moet zorgen voor voldoende transportcapaciteit en daarnaast moeten we een bepaalde voorraad voor huishoudens bewaren. Dit om de additionele vraag op te vangen als het daggemiddelde in De Bilt onder de min 9 graden Celsius zou duiken.” “In Duitsland hebben gastransportbedrijven niet zo’n verplichting,” vertelt Matthias. “Wel hebben we een marktgebiedcoördinator: Trading Hub Europe (THE). Deze is verantwoordelijk voor het in evenwicht houden van de markt. Wanneer dat nodig is, koopt THE gas en levert het aan de shippers die een tekort hebben. Nu al vroeg in de winter grote hoeveelheden gas aan de opslagplaatsen werden onttrokken, heeft THE zogenoemde langetermijnopties (LTO) aanbesteed. Contractpartners garanderen hiermee dat ze gas uit opslagen zullen leveren als THE daarom vraagt. Zulke garanties zijn uiteraard niet gratis, maar komen de leveringszekerheid wel ten goede.” 

Britta: “Afgelopen zomer zagen we al dat de opslagen minder gevuld werden dan voorheen. Toen heeft Gasunie de marktpartijen opgeroepen om hun verantwoordelijkheid te nemen. Maar op het gebied van concrete maatregelen zijn onze mogelijkheden beperkt. GTS en GUD mogen niet zelf handelen of inkopen. Wel zijn we in overleg met alle relevante stakeholders over het gewenste niveau van leveringszekerheid en hoe we dat kunnen bereiken. Onze inspanningen lijken hun vruchten af te werpen. In het regeerakkoord van afgelopen december staat dat er verplichte vullingspercentages voor de gasvoorraden komen.” 

Matthias: “Ook in Duitsland praten we met de regelgevers. Het is nu nog helemaal aan de markt om uit eigen beweging voorraden aan te leggen. Maar er zijn geen sancties als een partij niet kan leveren, dus waarom zou je een voorraad achterhouden? Tot nu toe miste de bereidheid om voor garanties van levering te betalen. De langetermijnopties van de THE brengen daar wellicht verandering is. Immers, als er iemand bereid is om te betalen, dan is er vaak ook wel iemand te vinden die bereid is om betaald te worden. De kosten die THE hiervoor maakt, worden vervolgens aan alle gebruikers van het systeem doorbelast.” 

Britta: “Bij GTS en GUD doen we alles wat we kunnen om de leveringszekerheid hoog te houden. Maar de gasmarkt is een markt en zal ook een markt blijven. Ik verwacht wel dat de grote marktpartijen na deze winter hun inkoopstrategieën tegen het licht zullen houden. Dat we weer meer langetermijncontracten gaan zien. Vroeger waren langetermijncontracten normaal, maar in zowel Nederland als Duitsland hebben die door de jaren heen plaatsgemaakt voor kortetermijncontracten. Dat was goedkoper en flexibeler. Langetermijncontracten zijn minder flexibel, maar wel goed voor de leveringszekerheid.”