07 Onze interne maatschappelijke waardecreatie

Wij zijn Gasunie. Een leidend Europees gastransportbedrijf dat al sinds de jaren zestig het algemeen belang dient. Bij het uitvoeren van onze maatschappelijke taken willen we dat onze bedrijfsvoering een minimale negatieve impact heeft op het milieu en een maximale positieve impact heeft op de mensen die bij ons en voor ons werken. We willen een aantrekkelijke werkgever zijn hechten daarom aan goede arbeidsvoorwaarden en een werkomgeving gericht op het verhogen van focus, prestaties, zingeving, werkplezier en veiligheid. Aan dit streven naar  lange termijn interne maatschappelijke waardecreatie is onderstaand hoofdstuk gewijd.

Gerelateerde materiële thema’s:
# 6 Milieu-impact eigen organisatie, producten en diensten
# 11 Welzijn, training en ontwikkeling
# 12 Diversiteit en inclusie
# 13 Gezondheid en veiligheid van medewerkers

Gerelateerde SDG’s:
5

Betrokken stakeholders:
Medewerkers
Omwonenden
Leveranciers

In 2021 hebben we onder andere de volgende interne maatschappelijke waarde gecreëerd:

• MVO/ESG-strategie: meetbare doelen opgesteld en daar de eerste resultaten op geboekt  
• Veilige werkomgeving: 1,8 incidenten per miljoen gewerkte uren (eis: <=2,7)
• Genderbalans: 25% vrouwen in hogere managementfuncties
• Gezonde werkomgeving: 4,0% ziekteverzuim (eis: <4,1%)
• Trainingsbudget per medewerker (individueel en collectief: € 1660
• 2,75% ingekocht materiaal aantoonbaar circulair
• 18% van onze grote terreinen levert een bijdrage aan biodiversiteit
• 3,2% minder CO₂ uitgestoten in ons aardgastransport*

Door dit decennium grote strategische investeringen te doen in nieuwe energie-infrastructuren, kunnen we op termijn voor grote externe maatschappelijke waardecreatie zorgen. Maar ook in onze bedrijfsvoering van dag-tot-dag kunnen we als Gasunie de wereld toekomstbestendiger maken. We scharen dit onder de term interne maatschappelijke waardecreatie.

In 2020 hebben we negen verschillende terreinen vastgelegd waarop we onze dagelijkse bedrijfsvoering groener en socialer kunnen maken, waarmee we aansluiten op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. In 2021 hebben we voor deze negen Gasunie Green Deals concrete doelen (KPI’s) gesteld.

Alle Gasunie Green Deals lopen tot 2030 en kennen, op een na, minimaal één tussentijds ijkpunt. Vanaf 2021 rapporteren we op onze website over de voortgang die we maken. De komende jaren evalueren we regelmatig of de Gasunie Green Deals en de KPI’s haalbaar en voldoende ambitieus zijn. We stellen de Gasunie Green Deals en hun KPI’s hieronder voor.

SDG 7-9-13

• Ambitie 2023: 10% van onze bouwprojectbestedingen gunnen aan aannemers met verifieerbare emissiereductiemaatregelen
• Ambitie 2030: 50% van onze bouwprojectbestedingen gunnen aan  aannemers met verifieerbare emissiereductiemaatregelen

SDG 13-8-12  

• Ambitie 2023: 20% van de ingekochte kilogrammen materiaal is aantoonbaar circulair
• Ambitie 2030: 50% van de ingekochte kilogrammen materiaal is aantoonbaar circulair

SDG 7-9-13    

• Ambitie 2023: Besluit genomen voor de aanleg van 22% van de waterstofbackbone
• Ambitie 2030: Waterstofbackbone 100% gereed, met 83% hergebruik bestaande leidingen

SDG 17-8-12  

• Ambitie 2023: 50% van onze leveranciers is OECD/UNGP-compliant
• Ambitie 2030: 80% van onze leveranciers is OECD/UNGP-compliant
• Ambitie 2023: Risicoscan MVO op alle inkoopcontracten / nemen van mitigerende maatregelen bij aanwijzingen in de keten / aangesloten zijn bij drie onafhankelijke monitoringorganisaties
• Ambitie 2023: 40 personen met een afstand voor de arbeidsmarkt werkzaam voor Gasunie
• Ambitie 2030: 60 personen met een afstand voor de arbeidsmarkt werkzaam voor Gasunie

SDG 5-8 

• Ambitie 2023: Ons hogere management bestaat voor minimaal 30% uit vrouwen.
• Ambitie 2030: Ons hogere management bestaat voor minimaal 30% uit vrouwen.

SDG 15

• Ambitie 2023: 30% van onze grote terreinen levert een bijdrage aan biodiversiteit
• Ambitie 2030: 100% van onze grote terreinen levert een bijdrage aan biodiversiteit

SDG 7-9-13

• Ambitie 2023: 2,4% energiereductie ten opzichte van basisjaar 2020
• Ambitie 2030: 8,0% energiereductie ten opzichte van basisjaar 2020

SDG 7-13        

• Ambitie 2023: 20% van onze elektriciteitsinkoop komt van Noordzeewindparken, rest wind-GVO’s
• Ambitie 2024: 40% van onze elektriciteitsinkoop komt van Noordzeewindparken, rest wind-GVO’s
• Ambitie 2027: 75% van onze elektriciteitsinkoop komt van Noordzeewindparken, rest wind-GVO’s

SDG 7-9-13-17-11      

• Ambitie 2030: 49% lagere CH₄-emissies ten opzichte van 2020
• Ambitie 2030: 30% lagere CO₂-emissies ten opzichte van 2020*

Bij Gasunie werken, inclusief inhuur, ruim 2.000 mensen (FTE). Zij zijn de stuwende kracht achter de economische en maatschappelijke waarde die we creëren. We erkennen het belang van goed werkgeverschap en spannen ons in om een aantrekkelijke werkgever te zijn.

Onze visie op HR

Het voortschrijdend verzuimpercentage van Gasunie is nu 3,79. Dat is hoger dan vorig jaar, maar lager dan in de jaren voor corona. In vergelijking met relevante branchecijfers die door CBS worden bijgehouden, blijft het verzuim binnen Gasunie laag. In Nederland zijn we twee jaar verantwoordelijk voor het doorbetalen en begeleiden bij ziekte van een medewerker. In Duitsland is dat zes weken. Onze Gasunie-doelstelling is een ziekteverzuim dat niet hoger ligt dan 4,1%.

Ons doel op het gebied van Veiligheid, Gezondheid en Milieu (VGM) is ervoor te zorgen dat iedereen die werkt aan onze infrastructuur of op onze kantoren dat veilig kan doen en dat dit geen risico’s oplevert voor de gezondheid op de lange termijn. Daarbij is het even belangrijk dat mensen en dieren veilig kunnen leven in de buurt van onze infrastructuur en het milieu beschermd wordt.

Gasunie streeft naar een veiligheidscultuur die zich kenmerkt door een hoge mate van sociale veiligheid. Een proactieve cultuur waarin medewerkers potentiële risico’s aan kunnen kaarten en  kunnen bespreken in alle openheid. Alleen zo zijn incidenten te voorkomen voordat ze optreden. Bij een dergelijke cultuur past ook dat mensen zich veilig voelen om gevaarlijke situaties en incidenten te delen. Hierdoor kunnen wij met zijn allen leren en herhaling voorkomen.

Bij meldingen van ongevallen, incidenten en gevaarlijke situaties worden deze onderzocht om te bepalen welke maatregelen noodzakelijk zijn om vergelijkbare voorvallen in de toekomst te voorkomen. We leren door het verspreiden en bespreken van Leerzaam Incident-bulletins en van gebeurtenissen bij bedrijven met vergelijkbare activiteiten. Hiermee versterken we het bewustzijn en draagvlak om verbetermaatregelen te realiseren.

Binnen Gasunie accepteren we geen enkele vorm van grensoverschrijdend gedrag, of het nu gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag, pesten, discriminatie, negeren en verbaal of fysiek geweld. De verantwoordelijkheid voor grensoverschrijdend gedrag ligt bij de personen die de grenzen overschrijden en niet bij de personen die slachtoffer worden van dat gedrag. Dat betekent dat iedereen ervoor verantwoordelijk is dat hij/zij in de samenwerking niet over de grenzen van collega’s gaat.

We willen onze taken en activiteiten zo goed mogelijk uitvoeren om zo veel mogelijk positieve  economische en maatschappelijke waarde te creëeren. Maar er zijn veel vraagstukken die van invloed zijn op de manier waarop we ons werk willen doen. Hieronder hebben we enkele van deze dilemma’s uitgewerkt. 

Ons dilemma: Bijna alle netwerken die Gasunie momenteel exploiteert, of ze nu gereguleerd zijn of niet, staan open voor gebruik door alle marktpartijen onder gelijke voorwaarden. We noemen dit open access non-discriminatoire toegang. We behandelen alle klanten en klantgroepen dus op dezelfde manier, waarbij we de toetredingsdrempel tot onze infrastructuur zo laag mogelijk houden. De komende jaren bouwen we in Nederland, en wellicht ook in Noord-Duitsland, nieuwe infrastructuur voor het transport en de opslag van waterstof. Deze netten worden straks mogelijk beheerd door dochters van Gasunie. Doen zij dat straks dan ook open access en non distriminatoir?

Deze vraag is relevant omdat we voor de ontwikkeling van onze waterstofbackbone in Nederland van de overheid een subsidietoezegging van € 750 mln hebben gekregen. De overheid doet deze toezegging omdat zij de backbone ziet als aanjager van de energietransitie. De groene en blauwe waterstof die straks door de leidingen heen moet stromen, vormen voor afnemers een emissievrij en emissiearm alternatief voor aardgas. Maar wat betekent dit voor de producenten en afnemers van grijze waterstof?

Onze respons: Als de backbone klaar is, wordt er waarschijnlijk nog niet genoeg groene waterstof geproduceerd om te voldoen aan de vraag naar waterstof.  In de aanvangsfase is er dus blauwe en grijze waterstof nodig. Maar als er straks voldoende duurzaam geproduceerde waterstof beschikbaar is, is het dan fair om niet duurzaam geproduceerde waterstof onder dezelfde voorwaarden gebruik te laten maken van een net dat bedoeld is om de energietransitie te faciliteren? In een toekomstige rol als waterstofnetbeheerder zal Gasunie dus voorzichtig moeten zijn met het accommoderen van niet-duurzaam geproduceerde waterstof. Dit schuurt met onze principes van non-discriminatoire toegang en mogelijk stoten we onze bestaande klanten voor het hoofd. Samen met de overheid, toezichthouder en industriesector zullen we een goede modus moeten vinden voor de toegang van verschillende kleuren waterstof tot het net, zowel in een beginsituatie waarin het net nog niet gereguleerd is, als daarna. 

Ons dilemma: Gasunie Transport Services zorgt er voor dat haar leidingen te allen tijde voldoen aan wet- en regelgeving, waaronder het Besluit externe veiligheid Transportleidingen (BevB). Vanaf de jaren ’60 spraken we bij de aanleg van onze gasleidingen met de gemeente (vaak in dubbelrol als grondeigenaar en eigenaar van het gemeentelijk gasbedrijf) af dat onze leidingen minimaal 85 centimeter diep in hun grond zouden liggen. Bij de aanleg van leidingen in agrarische grond verplichtten we ons tegenover de eigenaren dat onze leidingen altijd minimaal 60 centimeter diep zouden liggen. Dat deden we zodat het risico op leidingbeschadigingen zo klein mogelijk zou blijven en agrariërs zonder problemen hun land konden blijven bewerken. Door het systeem van KLIC-meldingen en andere maatregelen is de kans op leidingschade tegenwoordig kleiner dan vroeger. Aan de BevB houden we ons strikt, want dit zorgt er voor dat het risico van gasleidingen op de omgeving binnen de wettelijke kaders blijft. Tegelijkertijd constateren we dat we niet in alle gevallen aan de ‘jaren ’60-normen’ van 85 cm respectievelijk 60 cm voldoen. Herstel van deze zogenaamde dekkingsmanco’s kost circa € 350 miljoen; kosten die we volledig zouden moeten doorbelasten aan de klanten van GTS en daarmee indirect aan de eindgebruikers. 

Onze respons: In 2021 hebben we een nieuw beleid voor deze situaties vastgesteld. Op plekken waar we niet ‘compliant’ zijn aan de gemaakte privaatrechtelijke afspraken, gaan we in gesprek met de eigenaren van de grond. In sommige gevallen spreken we met de eigenaar af dat deze het perceel (tijdelijk) niet bewerkt in ruil voor compensatie. Ook benaderen we grondroerders, die een KLIC-melding doen voor een perceel met een dekkingsmanco, proactief voor het maken van afspraken over de geplande graafwerkzaamheden. Als het vanwege het risico nodig is, treffen we extra maatregelen, zoals het aanbrengen van beschermplaten bij slootkruisingen. Zo blijven we de risico’s op graafschade en transportonderbrekingen binnen de geaccepteerde bandbreedtes houden, blijven we ‘compliant’ aan de wet (BevB) en hoeft GTS aanzienlijk minder kosten door te berekenen in de tarieven. Eigenaren van grond met een dekkingsmanco kunnen GTS verplichten om de dekking te herstellen. Dit zal sporadisch gebeuren, zo verwachten we. De kosten van het nieuwe beleid schatten we in 2022 en 2023 op eenmalig € 4 miljoen en daarna op jaarlijks € 0,6 miljoen.

Ons dilemma: Gasunie doet tot 2030 grote inspanningen om de CO₂-emissies te reduceren die we in onze eigen bedrijfsvoering veroorzaken. Zo vervangen we de komende jaren onze gasgedreven compressoren door elektrische compressoren en scherpen we onze maatregelen ter voorkoming van methaan-lekkages aan. Tegelijkertijd verwachten we dat onze eigen CO₂-emissies de komende jaren zullen toenemen. Aardgas vervangt steenkool in de elektriciteitsproductie waardoor wij veel gas blijven vervoeren. Daarnaast zetten we steeds grotere volumes hoogcalorisch gas om naar laagcalorisch gas; een proces waarbij we stikstof bijmengen in installaties in Wieringermeer (vanaf 2019) en Zuidbroek (vanaf 2022). Het produceren en bijmengen van stikstof veroorzaakt CO₂-uitstoot. 

Onze respons: Het bijmengen van stikstof is nodig om te zorgen dat er voldoende laagcalorisch gas, oftewel aardgas van Groningen-kwaliteit, voor Nederlandse eindgebruikers beschikbaar is. Zou Gasunie dit niet doen, dan kan het Groningenveld niet dicht of zouden alle eindgebruikers hun gasinstallaties moeten laten ombouwen; een maatregel die ‘Groningen-gas’-klanten in België en Duitsland wel moeten nemen. In Nederland hebben regering en energiesector besloten dat de samenleving, vanwege de grote aantallen klanten, laagcalorisch gas aangeboden blijft krijgen totdat de energietransitie voltooid is. Dat dit betekent dat de eigen emissies van Gasunie hierdoor hoger uitvallen, is iets dat wij als bedrijf in het maatschappelijk belang moeten accepteren en goed moeten blijven uitleggen aan onze stakeholders.